De Europese Unie wordt geconfronteerd met een steeds groter wordende innovatiekloof met de Verenigde Staten, gedreven door het agressieve handels- en belastingbeleid van president Trump. Nu 2025 ten einde loopt, moet Brussel nog een effectief antwoord formuleren, waardoor beleggers steeds meer gefrustreerd raken en kapitaal naar de andere kant van de Atlantische Oceaan wordt geleid. Deze verschuiving gaat niet alleen over geld; het gaat over de toekomst van technologisch leiderschap.
Het Amerikaanse voordeel: incentives en tarieven
De regering-Trump heeft het economisch beleid bewapend, waardoor investeringen in de VS financieel onweerstaanbaar zijn geworden. De “Big Beautiful Bill” – een verregaande binnenlandse wet met een mondiaal bereik – biedt 100% bonusafschrijving voor nieuwe machines en fabrieken, plus volledige vergoeding van binnenlandse R&D-kosten. Dit subsidieert effectief innovatie binnen de VS, terwijl de dreiging van tarieven op EU-export bedrijven er verder toe aanzet om te verhuizen.
De handelsovereenkomst tussen de EU en de VS, die in juli werd overeengekomen, verergerde de situatie door een tarief van 15% te heffen op de meeste industriële exporten van de EU naar de VS, terwijl Amerikaanse goederen die de EU binnenkwamen grotendeels werden vrijgesteld. Dit zorgde voor een duidelijk onevenwicht: de EU verscheept producten naar de VS in een nadeel, terwijl Amerikaanse producten tariefvrij naar Europa stromen.
Investeringsuittocht: cijfers liegen niet
De cijfers schetsen een grimmig beeld. Uit een recent rapport van de Europese Ronde Tafel voor de Industrie blijkt dat slechts 55% van de CEO’s van plan is zich aan eerdere investeringsverplichtingen in Europa te houden. Slechts 8% is van plan de investeringen te verhogen, terwijl 38% de plannen helemaal terugschroeft of uitstelt.
De VS trekken ondertussen meer investeringen aan dan oorspronkelijk gepland door 45% van de respondenten. Dit is niet alleen een voorkeur; het is een rationeel economisch antwoord op duidelijke prikkels.
- AI-financiering: De VS hebben in de eerste drie kwartalen van 2025 meer dan 80% van de mondiale AI-financiering binnengehaald, wat neerkomt op meer dan €100 miljard. De hele EU trok iets minder dan €7 miljard aan – een tekort van 15 tegen 1.
- Farmaceutische verschuiving: Europese farmaceutische giganten hebben alleen al in 2025 meer dan €100 miljard toegezegd voor Amerikaanse expansie, inclusief toezeggingen van Roche (€40 miljard ), Sanofi (€17 miljard ) en AstraZeneca (€40 miljard ).
- Halfgeleidervertraging: De EU streeft naar een marktaandeel van 20% in de halfgeleiderproductie in 2030, maar is een van de langzaamst groeiende regio’s in de sector.
Deregulering als wanhopige maatregel
Geconfronteerd met deze uitstroom is de Europese Commissie overgegaan tot agressieve deregulering. Zes ‘omnibus’-voorstellen die betrekking hebben op energie, financiën, landbouw, technologie, defensie en chemicaliën hebben tot doel de administratieve rompslomp terug te dringen en de bureaucratische kosten terug te dringen. De ‘Digital Omnibus’, die bepalingen van de AI-wet uitstelt en de AVG wijzigt, is daar een goed voorbeeld van.
Deze maatregelen worden echter nog steeds geconfronteerd met wetgevend toezicht, administratieve hindernissen en politieke reacties. De EU biedt nog lang niet de onmiddellijke financiële zekerheid van het vermijden van Amerikaanse tarieven en profiteert tegelijkertijd van het beleid van Trump.
Conclusie
De gegevens zijn overtuigend: de EU is de strijd om innovatie aan het verliezen. Zonder beslissende actie dreigt Europa een secundaire speler te worden in het mondiale technologielandschap. Voor bedrijven is de keuze eenvoudig: verhuizen naar de VS, vermijd tarieven en profiteer van enorme belastingvoordelen. De trage reactie van de EU heeft al geleid tot een substantiële investeringsverschuiving, en tenzij Brussel sneller handelt, zal de innovatiekloof alleen maar groter worden.
